Xét nghiệm Amylase
Amylase là gì?
Amylase là một enzyme sản xuất bởi tuyến tụy để giúp tiêu hóa chất tinh bột (carbohydrate). Nó được tiết ra qua ống tụy vào tá tràng, nó giúp phá vỡ carbohydrate từ thức ăn uống. Amylase cũng được sản xuất bởi các cơ quan khác, đặc biệt là tuyến nước bọt.
Amylase bình thường hiện diện trong máu và nước tiểu với số lượng nhỏ. Khi các tế bào trong tuyến tụy bị tổn thương, viêm tụy, ống tụy bị chặn do sỏi hoặc hiếm hơn khi có một khối u tuyến tụy, số lượng amylase tìm đường vào máu làm tăng nồng độ trong máu và ra nước tiểu, nước tiểu là con đường bài tiết amylase từ máu.
Chỉ định
Xét nghiệm amylase máu được chỉ định cùng với xét nghiệm lipase, để giúp chẩn đoán và theo dõi viêm tụy cấp tính hoặc mãn tính và các rối loạn khác có thể liên quan đến tuyến tụy. Xét nghiệm amylase nước tiểu cũng có thể được chỉ định. Thông thường, nồng độ amylase nước tiểu sẽ phản ánh nồng độ amylase máu. Đôi khi xét nghiệm creatinine trong nước tiểu cũng có thể được chỉ định cùng với amylase nước tiểu để giúp đánh giá chức năng thận, chức năng thận giảm có thể dẫn đến giảm tốc độ bài tiết amylase ra nước tiểu. Trong một số trường hợp, thử nghiệm amylase có thể được thực hiện trên dịch phúc mạc để giúp chẩn đoán viêm tụy.
Ý nghĩa XN
Giá trị tham khảo:
+ Amylase máu= 15 – 85 U/L
+ Amylase nước tiểu= < 485 U/L
Trong viêm tụy cấp, amylase trong máu thường tăng lên gấp 4-6 lần so với giá trị tham khảo cao nhất, đôi khi được gọi là giới hạn trên của mức bình thường. Sự gia tăng này xảy ra trong vòng 12-72 giờ sau khi tuyến tụy bị tổn thương và nói chung vẫn còn cao cho đến khi nguyên nhân được điều trị thành công. Các giá trị amylase sẽ trở lại bình thường trong một vài ngày sau đó. Trong viêm tụy mãn tính, nồng độ amylase ban đầu tăng cao vừa phải, nhưng thường giảm theo thời gian với sự tiến triển của tổn thương tuyến tụy.
Mức độ Amylase cũng có thể được tăng lên đáng kể ở những người tắc nghẽn ống tụy và ung thư tuyến tụy.
Mức tăng của amylase trong dịch phúc mạc có thể xảy ra trong viêm tụy cấp nhưng cũng có thể xảy ra trong các rối loạn bụng khác, chẳng hạn như tắc nghẽn ruột hoặc giảm lưu lượng máu đến ruột (nhồi máu).
Nồng độ amylase máu và nước tiểu giảm ở một người có các triệu chứng viêm tụy có thể cho biết các tế bào sản xuất amylase của tuyến tụy bị tổn thương vĩnh viễn. Mức độ amylase tăng trong máu, nồng độ amylase nước tiểu bình thường hay thấp có thể chỉ ra sự hiện diện của macroamylase, một phức hợp lành tính giữa amylase và các protein khác tích tụ trong máu.
