Viêm dạ dày mạn tính – nguyên nhân, triệu chứng, điều trị theo đông y

Nguyên nhân bệnh

Giống như nguyên nhân viêm dạ dày cấp ở trên, lâu không chữa khỏi thành mạn tính.

Chứng hậu

• Trương Cảnh Nhạc nói. “Vị hư gây nôn mửa chứng trạng không giống nhau cần nên phân biệt:

+ Nếu vị oản không chướng không phải là tà thực.

+ Ngực, cách mô không đau không phải là khí nghịch.

+ Bên trong không táo hỏa thì không phải chứng hỏa.

+ Bên ngoài không có phong hàn thì không phải là có biểu tà. Không ăn không hỏa mà hốt nhiên nôn mửa là vị hư.

• Tần Cảnh Minh nói: “Sợ lạnh thích ấm, không thiết uống ăn, gặp lạnh thì nôn, tứ chi mát lạnh, đại tiểu tiện trong lợi, miệng không khát, môi không khô sém, ăn lâu chẳng hóa, nôn ra không hôi thối, đó là chứng vị lạnh nôn mửa vậy”.

Cần chú ý chữa vị hư nôn mửa, nếu nôn mửa lâu ngày không khỏi, phát cơn lặp lại luôn, cái nôn ra ăn lâu rồi không tiêu hóa, vị quản tuy chướng đau mà không sợ ấn cùng mọi phương diện hư nhược toàn thân mà quyết định là hư.

Tài liệu tham khảo:

Viêm dạ dày mạn tính và cấp tính nói chung về bệnh dạ dày đều có:

Mặt lưỡi có rêu, ăn uống không phấn chấn, chán ăn ợ hơi. Một số bệnh nhân có biểu hiện rõ hơn như ố tâm, thậm chí nôn mửa, luôn luôn thấy ở lúc sáng sớm bụng đói, cho nên gọi là chứng mửa sớm (Thần thổ).

Bệnh nhân sắc mặt xanh trắng, doanh dưỡng hơi có chút không tốt. Nói chung bệnh tình trải qua thòi gian lâu khoảng vài năm, bệnh thế lúc tiến lúc lui mà cuối cùng không thể khỏi hoàn toàn được.

Cách chữa

“Chữa nôn do hư nên dùng ôn vị bổ tỳ làm chủ yếu” xét ra người dạ dày hư yếu thì nên ấm trung tiêu bổ (vị) dạ dày lấy thang Hương sa lục quân mà chữa. Người vị lạnh nên lý trung ấm vị dùng thang Lý trung mà chữa.

Phương thang

• Thang hương sa lục quân (Cục phương)

Trị trung tiêu hư, ăn khó vận hóa, nôn dữ.

Dược:

Nhân sâm

Mộc hương

Bán hạ

Phụ linh

Cam thảo

Bạch truật

Sa nhân

Trần bì

Sắc uống.

Ý nghĩa phương:

Phương này là thuốc ấm trung tiêu bổ vị. Dùng thang Tứ quân tử để bổ trung tiêu ích vị, Sa nhân, Trần bì, Mộc hương để ấm trung tiêu hóa khí, Bán hạ, Sinh khương để ngừng nôn mửa. Cho nên dùng làm phương thuốc tốt để ấm bổ vị hư sinh ra nôn mửa. Nếu dùng chữa viêm dạ dày mãn tính có tác dụng cường tráng mạnh dạ dày chẩn trị nôn.

• Lý Trung Hoàn (Thương hàn luận phương)

Trị vị lạnh nôn mửa

Dược:

Nhân sâm

Chích thảo

Bạch truật

Can khương

Sắc nước uống.

Ý nghĩa phương:

Phương này là thuốc lý trung ôn ấm vị, dùng Nhân sâm, Bạch truật, Chích thảo để bổ trung ích vị, Can khương để lý trung ôn ấm tỳ, cho nên dùng làm phương thuốc tốt chữa tỳ vị hư hàn nôn mửa. Theo dược lý phân tích thì hai phương nấy đều là thuốc cường tráng mạnh dạ dày, để tăng tiến cơ năng dạ dày, để cải thiện mọi chứng trạng của dạ dày. Phương này dùng Can khương thì so với phương trên tác dụng hưng phấn rõ hơn.