Xét nghiệm Phosphatase kiềm

Phosphatase kiềm là gì?
Phosphatase kiềm (Alkaline phosphatase – ALP) là một loại enzyme được tìm thấy trong các mô khắp cơ thể, bao gồm cả gan, xương, thận, ruột, và trong nhau thai của những phụ nữ đang mang thai. Tuy nhiên, ALP có nhiều nhất trong các tế bào của xương và gan. Trong gan, nó được tìm thấy ở các cạnh của các tế bào tạo thành ống dẫn mật – ống nhỏ dẫn mật từ gan xuống ruột, ở ruột nó giúp tiêu hóa chất béo từ thức ăn. ALP trong xương được sản xuất bởi các tế bào đặc biệt gọi là “nguyên bào xương có liên quan đến sự hình thành của xương. Mỗi loại mô khác nhau sản xuất các dạng ALP khác nhau được gọi là isoenzymes.
Hàm lượng cao của ALP trong máu nguyên nhân phổ biến nhất là bệnh gan hoặc rối loạn xương. Nồng độ các men có thể được tăng lên rất nhiều, trong trường hợp một hoặc nhiều ống dẫn mật bị tắt nghẽn. Nồng độ trong máu tăng ít hơn được nhìn thấy trong ung thư gan và xơ gan, sử dụng thuốc gây độc cho gan, và viêm gan. Bất kỳ nguyên nhân nào gây ra sự hình thành xương quá mức, bao gồm các rối loạn xương như bệnh Paget và những nguyên nhân khác như viêm khớp dạng thấp và chữa trị bệnh gãy xương, có thể gây ra mức độ tăng ALP. Trẻ em và thanh thiếu niên thường có nồng độ ALP trong máu cao hơn bởi vì xương của chúng vẫn đang phát triển.
Người ta có thể phân biệt các dạng khác nhau (isoenzymes) của ALP. Nếu không có dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng rõ ràng, cho dù nguồn gốc ALP từ bệnh gan hoặc bệnh xương thì kết quả xét nghiệm ALP vẫn cao, sau đó một xét nghiệm khác có thể được thực hiện để xác định isoenzyme nào tăng lên trong máu. Điều này có thể giúp xác định được tăng là do xương hoặc bệnh gan.
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Xét nghiệm phosphatase kiềm (ALP) được sử dụng để giúp phát hiện bệnh gan hoặc rối loạn xương. Trong các nguyên nhân ảnh hưởng đến gan, các tế bào gan bị hư hỏng phóng thích số lượng ALP vào máu tăng. Xét nghiệm này thường được sử dụng để phát hiện các ống dẫn mật bị tắt nghẽn vì ALP đặc biệt có nhiều ở các cạnh của các tế bào tham gia tạo thành ống mật. Nếu một hoặc nhiều ống dẫn mật bị cản trở, như một khối u gây chèn ép làm nồng độ ALP trong máu thường sẽ rất cao.
Bất kỳ nguyên nhân nào có ảnh hưởng đến sự phát triển xương hoặc gây tăng hoạt động của các tế bào xương có thể ảnh hưởng đến mức độ ALP trong máu. Một thử nghiệm ALP có thể được sử dụng, để phát hiện ung thư đã di căn đến xương hoặc để giúp chẩn đoán bệnh Paget. Xét nghiệm này đôi khi có thể cũng được sử dụng để theo dõi điều trị bệnh Paget hoặc các bệnh xương khác, chẳng hạn như thiếu vitamin D.
Nếu kết quả ALP được tăng lên, nhưng nó không biết rõ ràng nguyên nhân là do bệnh gan hoặc xương, một xét nghiệm cho kiểm tra isoenzyme ALP có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân. Một thử nghiệm GGT và / hoặc thử nghiệm 5′-nucleotidase cũng có thể được thực hiện để phân biệt giữa bệnh gan và các bệnh xương. GGT và 5′-nucleotidase tăng trong bệnh gan nhưng không tăng trong rối loạn xương.

Chỉ định:
+    RL chức năng gan
+    RL xương: gãy xương, biến dạng xương, đau khớp
Ý nghĩa
ALP cao thường có nghĩa là hoặc gan bị hư hại hoặc một điều kiện gây ra sự gia tăng hoạt động tế bào xương. Nếu các xét nghiệm gan khác như bilirubin, aspartate aminotransferase (AST), alanine aminotransfere (ALT) cũng cao, ALP cao đến từ gan. Nếu xét nghiệm canxi và phốt pho là bất thường, ALP cao đến từ xương. Nếu GGT hoặc 5′-nucleotidase cũng tăng lên, ALP cũng cao có thể là do bệnh gan. Nếu một trong hai xét nghiệm này là bình thường, mà ALP cao có thể là do tình trạng rối loạn xương.
Nếu không có các dấu hiệu và triệu chứng rõ ràng hoặc từ các xét nghiệm thường xuyên khác không xác định được ALP cao là do gan hoặc xương, thì một thử nghiệm isoenzymes cho ALP có thể là cần thiết để phân biệt giữa xương và gan.
ALP trong bệnh gan: kết quả ALP thường được đánh giá cùng với các xét nghiệm khác đối với bệnh gan. Trong một số hình thức của bệnh gan, như viêm gan, ALP thường ít hơn cao hơn AST và ALT. Khi các ống dẫn mật bị chặn (thường là do sỏi mật, những vết sẹo từ sỏi mật trước đó hoặc phẫu thuật, hoặc ung thư), ALP và bilirubin có thể tăng nhiều hơn AST hoặc ALT. Nó cũng có thể được tăng lên trong bệnh ung thư gan.
ALP trong bệnh xương: trong một số bệnh xương, chẳng hạn như bệnh Paget, xương trở nên mở rộng và biến dạng, hoặc trong một số bệnh ung thư đã di căn đến xương, ALP có thể tăng lên.
Nếu một người đang được điều trị bệnh Paget thành công, mức độ ALP sẽ giảm đi hoặc trở về bình thường. Nếu ai đó có ung thư xương hay ung thư gan đáp ứng với điều trị, thì ALP giảm.
Mức độ thấp của ALP có thể được nhìn thấy tạm thời sau khi truyền máu hoặc phẫu thuật tim. Sự thiếu hụt kẽm có thể gây ra mức độ giảm. Một di truyền hiếm gặp rối loạn chuyển hóa xương được gọi là hypophosphatasia có thể gây nghiêm trọng, mức độ ALP thấp kéo dài.
Mang thai có thể làm tăng mức độ ALP. Độ cao tạm thời cũng thấy khi chữa trị bệnh gãy xương.
Trẻ em và thanh thiếu niên thường có mức độ ALP cao hơn người lớn vì xương của họ đang phát triển, và ALP thường rất cao trong quá trình phát triển mạnh mẽ, xảy ra ở các lứa tuổi khác nhau ở nam và nữ.
Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến mức độ ALP. Ví dụ, thuốc tránh thai có thể làm giảm nồng độ trong khi chống động kinh có thể làm tăng mức độ.